Zo rond 1895 werd de film uitgevonden. De eerste films duurden aan het begin van de vorige eeuw meestal maar heel kort en vertoonden
voorvallen uit het werkelijke leven zoals straattaferelen, paardenrennen, of de plaatselijke brandweer die uitrukte om een brandje te blussen.
Het bleek echter dat het publiek best wel geld over had voor de vertoning van levende beelden.
Deze werden in het begin als kermisattractie vanaf een rijdende wagen getoond.
Aan de Visstraat -waar de Eurocinema zat- werd in Dordt in 1910 de eerste bioscoop geopend.
Vanwege het grote succes werd er nog een ruimte gezocht en gevonden. Vanaf 1923 werden ook films gedraaid in het hier afgebeelde Astoriagebouw
Een zeer markant gebouw waarvan we toch vinden dat het heel jammer is dat het is verdwenen. In 1982 ging het gebouw bij de grote Buytink brand in de binnenstad
in vlammen op. De Waalse Kerk zien we hier nog steeds staan. Deze is gelukkig gespaard gebleven bij de grote brand.
Overigens een heel mooie locatie voor een bioscoop !
|
Astoria Theater |
uitgever: van Beijnen |
We lopen wat verder en zien hier een foto van de Tolbrugstraat LZ . (Zoals we al eerder vermeldden: landzijde dus).
Wat zouden we graag het antiekwinkeltje nog eens binnen willen stappen. Even verderop zit een pandhuis. Hier kon men goederen in onderpand geven in ruil voor contanten.
Tegenwoordig kunnen we in dit smalle straatje een oer-dordtse folklore zien.
De humor ligt in Dordt namelijk niet op straat maar zit tegen de muur geplakt.
Voorbijgangers door dit straatje hebben zich voorgenomen hun kauwgum niet meer op de grond te gooien maar... tot op stahoogte aan de muur te plakken.
Het is ons wel eens opgevallen dat alles was verdwenen bij een schoonmaakactie maar binnen de kortste keren zat het muurtje weer vol met roze gele en witte plaksels,
We weten zelf niet goed wat we hier van moeten denken.
Uiteraard zijn er ergere verminkingen mogelijk zoals graffity of zelfs algehele sloop maar echt smaakvol vinden we het toch ook weer niet,
Aan de andere kant is het wel zo dat alles wat tegen het muurtje zit niet op de grond wordt gegooid.
We vragen ons af wat men over 100 jaar zal denken van onze generatie als het spul dan nog steeds aan de muur gekleefd zit,
Op deze foto kunnen we geen kauwgum ontdekken. Maar dat kan ook niet. Amerikaanse soldaten hebben bij onze bevrijding in 1945 dit produkt pas geintroduceerd.
Zo zullen we deze plakmuur maar beschouwen als een teken van vrijheid. Misschien moet de ANWB hier eens een bordje met een goede toelichting bij plaatsen?
| ,
Tolbrugstraat L.Z. |
uitgever: van Beijnen |
Dankzij het verkregen "stapelrecht" in 1299 moesten allerlei goederen in de stad Dordrecht worden opgeslagen en van daar verder worden verhandeld.
De naam Tolbrug (het huidige Scheffersplein) verwijst naar het gebouw dat hier heeft ooit gestaan : de Toltoren. Een ideale plaats om dan tegelijk maar tol te heffen.
Er is wel eens gesuggereerd dat het gezegde "hoe dichter bij Dordt hoe rotter het wordt..." hiermee te maken had.
Aan het stapelrecht heeft Dordt overigens wel zijn welvaart en ontwikkeling te danken.
De huidige naam Scheffersplein verwijst uiteraard naar de bekende schilder Ary Scheffer.
Door bewonderaars werd hiervoor zelfs een standbeeld opgericht. Niet dat dit de enige belangrijke schilder is die Dordt heeft grootgebracht.
Sterker nog: terwijl grote schilders als Nicolaas Maes, Ferdinand Bol, Jacob van Strij het moesten doen met slechts een naamsvermelding op een van de singels van Dordrecht
mocht Ary Scheffer zijn naam lenen aan de belangrijkste brug en hier een prominente plaats met zijn standbeeld innemen.
Niet slecht voor iemand die maar heel even in Dordt heeft gewoond en weinig voor onze stad heeft betekend.
Zelfs de grote Albert Cuyp komt er maar bekaaid af.
Op een hoekje bij het Bagijnhof tegenover een snackbar is hij neergezet. Als onherkenbaar glimmend Michelinmannetje zodat iedereen aan zijn voeten kan zitten met zijn vette hap.
Nu we het toch even over schilders hebben: Rest ons nog even te zeggen dat de schilder Vincent van Gogh heel wat voetstapjes langs het standbeeld
op dit Scheffersplein heeft gezet. Hij was zeker een bewonderaar van het werk van Ary Scheffer.
Hij had een baan als boekverkoper gevonden bij de firma Blussé & van Braam aan de Voorstraat bij het Scheffersplein.
Hier is nu het warenhuis van V & D gevestigd.
|
Scheffersplein standbeeld Ary Scheffer |
uitgever: ondekend |
Jarenlang is op het Scheffersplein de weekmarkt gehouden. Van oudsher een gebruikelijke wijze om goederen aan de man te brengen.
Verschillende straten in Dordt herinneren nog aan deze traditie zoals Aardappelmarkt, Groenmarkt, Varkenmarkt.
Tot op heden heeft het gebruik om in de open lucht de goederen op straat aan de man te brengen stand gehouden.
Een gezellig hoogtepunt in Dordt is daarbij de jaarlijkse boekenmarkt op de eerste zondag in juli,
De stad Deventer heeft nu nog de grootste boekenmarkt in Nederland maar Dordt is heel goed op weg om deze nummer 1 positie te veroveren.
Het decor met de historische geveltjes is bij uitstek geschikt om oude boeken uit te stallen. De echte snuffelaars vinden hier altijd wel iets van hun gading.
U begrijpt dat wij dan weer proberen om oude ansichtkaarten of oude boeken over Dordt op de kop te tikken.
|
Scheffersplein Weekmarkt |
uitgever: ondekend |
Het grote gebouw in de bocht van de straat is de Augustijnenkerk. Dit gebouw vormde een onderdeel van het toenmalige Augustijnenklooster.
Als gevolg van een flinke brand in 1512 is de kerk vergroot naar de zijde van de Voorstraat.
Het gebouw aan de rechterzijde is de huidige Berckepoort.
De geweldige kelders in dit pand laten zien met welk doel het gebouw is neergezet. Het pand werd gebouwd in de 16e eeuw door de handelaren in Rijnwijn,
Later werd het gebouw De Lombaert genoemd. Vernoemd naar een groep lieden uit Lombardije. De Lombarden waren bankiers uit Italie.
Zij regelden geldzaken voor de stad en verstrekten ook geld aan particulieren. Als geldverstrekker waren zij onmisbaar voor de stad en kregen veel voorrechten.
Later werd deze groep echter gehaat vanwege de hoge woekerrente die zij in rekening brachten.
Het pand kwam in handen van Matthijs Berck. Blijkbaar een invloedrijk en kapitaalkrachtig persoon. Hij ontving dan ook voorname gasten.
In 1572 kwam zelfs niet minder dan de gehate Alva bij hem op bezoek.
Deze wilde inspecteren of Dordrecht nog wel de verdedigingswerken op orde hield. Toen hij nog maar net was vertrokken kwam zijn grootste tegenstander Lumey graaf van der Marck bij hem langs.
Wat toen volgde werd snel duidelijk . De watergeuzen vielen in dat jaar zonder al te veel gevechtshandelingen onze stad binnen en de stad kwam in handen van de Prins van Oranje.
In hoeverre gesprekken in dit pand hier aanleiding toe hebben gegeven blijft voor ons duister.
|
Berckepoort en Augustijnenkerk |
uitgever: van Beijnen |
Poortjes heeft Dordt volop. Maar hier is toch wel een bijzondere poortje. Dit gaf toegang tot het gebouw de Munt van Holland. Hier werden munten geslagen en uitgegeven.
In de Middeleeuwen bezaten vele grote handelssteden hun eigen munthuis. Al in 1366 werd door de Hertog Albrecht van Beieren een stuk grond gekocht om daar de Munt in Dordt te vestigen.
In 1555 werd door Keizer karel V het gebouw ingrijpend verbouwd. Het vervaardigen van munten was een secuur en zeer specialistisch werk.
Omdat er binnen de Nederlanden diverse soorten valuta bestonden leidde dit tot administratieve rompslomp.
De komst van de Fransen in 1795 betekende dan ook het eind van deze beroepsgroep in Dordrecht.
Vanaf 1807 is De Koninklijke Nederlandse Munt in Utrecht de enige instantie die muntgeld in Nederland mag slaan en uitgeven.
Nu wordt het gebouw deels gebruikt door de muziekschool en deels door de vrijmetselaarsloge la Flamboyante.
Door de armoede gedwongen is het in het verleden vaak voorgekomen dat in de poort pasgeboren kinderen te vondeling werden gelegd.
|
de Munt van Holland |
uitgever: Weenenk |
|
Vroeger was het niet gebruikelijk om de huizen in de straat te nummeren maar men verzon verzon gewoon een naam voor het pand .
Volgens de kaart is dit het geveltje van "t Huys ghenaemt den Coninck van Enghelant" Voorstraat 146.
Door vernummering is dit nu geworden Voorstraat 182-184. Waarom het gebouw nu uitgerekend naar de koning van Engeland werd vernoemd is ons niet bekend.
Maar dat het gebouw een voorname uitstraling heeft is wel te zien. Overigens noemden veel Dordtenaren dit gebouw ook wel "het Huys mette Luifel."
De pilastergevel uit 1626 van het in de kern oudere huis In den Coninck van Enghelant is rijk versierd.
Ook is op het pand te lezen dat de bouw ‘Niet zonder Goets Hulp’tot stand zou zijn gekomen.
Bij een ingrijpende restauratie in 1909 heeft men een balustrade aangebracht en werd de pui vernieuwd.
In het pand zit hier Koek- en Banketbakkerij H.P. Kramer met het nog makkelijk te onthouden telefoonnummer 263.
|
den Coninck van Enghelant |
uitgever: V.en V.D.W.D. |
Al eerder schreven wij over de beroemde schilder Albert Cuyp.
Op deze tekening van K.F.Bensdorp zien we de Voorstraat en de opgang naar de Nieuwbrug. Afgebeeld zijn de huizen Samson en ´t Cruys aan de opgang van de Nieuwbrug.
Helaas zijn deze panden afgebroken in 1849 omdat de toegang tot de brug moest worden verbreed.
Het huis Samson aan de Voorstraat was de woonplaats van de schilders (vader) Jacob Cuyp en na diens dood van de zoon Aelbert Cuyp.
Zou de schilderachtige omgeving van dit gedeelte van de stad aanleiding zijn geweest voor beiden om aan het schildersvak te beginnen?
Van deze getalenteerde schilders verdween veel werk voor veel te lage prijzen naar Engeland.
In ieder geval is nog wat werk te bewonderen in het onlangs verbouwde Dordrechts Museum.
|
Woonplaats Aelbert Cuyp
|
uitgever: A.G.V.D. |
Schitterende panden zijn niet alleen in de Wijnstraat te zien. Ook in de Voorstraat zijn heel fraaie gevels te vinden. ??????????( bij het Stadhuis vlgd van Dalen)
Het was ons al opgevallen dat in meerdere oude steden woningen zijn met de naam "de Vier Heemskinderen".
Bij onderzoek kwamen we erachter dat de naam komt uit een oud middeleeuws proza.
De sage van de vier heemskinderen is verbonden aan de deels bewaarde Karelroman (circa 2000 verzen) 'Reinout van Montalbaen',
De hoofdfiguren zijn Ritsaert, Adelaert, Writsaert en Reinout.
Aan het verhaal werden in de loop der tijden verschillende episoden toegevoegd, totdat het uiteindelijk in de 13e eeuw in de vorm van een gedicht op schrift werd gesteld.
Een 15e eeuwse prozabewerking wordt gezien als de voorloper van de roman.
Met de geschiedenis van Dordt hebben de vier heemskinderen dus niets te maken.
Volgens geschiedschrijver van Dalen dattert he pand 1560 en was er ooit een brouwerij in het pand gevestigd
|
Huis de Vier Heemskinderen |
uitgever: van Beijnen |
We komen nu aan het eind van de Voorstraat.
In de loop van de geschiedenis is de plaats waar de Voorstraat overging in Riedijk nogal eens gewijzigd.
Omdat deze dijk vroeger Rietdijk werd genoemd is het waarschijnlijk dat de naam is afgeleid van het gewas riet dat daar veel voorkwam.
De eerste winkeltjes aan de Voorstraat ontstonden aan beide uiteinden van de Voorstraat en zo ook aan de Riedijk.
Als het eb was liepen de vele varende reizigers -die dan moesten wachten tot het weer hoog water werd - de kroegjes en andere horeca-gelegenheden binnen .
Het werd zo een levendig straatje waarbij echter door de drank ook nog wel eens overlast ontstond.
De vele bordelen kwam ook de goede naam van de Riedijk niet ten goede.
Aan het eind van de Riedijk lag vroeger de Riedijkspoort waarvan gezegd kan worden dat het de mooiste waterpoort was op de Groothoofdpoort na.
|
Riedijk |
uitgever: A.G.V.D. |