d ordt~in~beeld

de Geschiedenis van Dordrecht in beeld
Oudste Stad van Holland

Traject 2
Van Station naar de Johan de Wittbrug


home

alle trajecten

tijdbalk

Van oudsher kwamen veel reizigers via het water aan bij de Merwekade. Omdat doorgaande reizigers dan nog een halfuurtje met bagage moesten wandelen naar het station werd op particulier initiatief een comfortabele oplossing bedacht: de paardentram. Deze tram liep via Groothoofd ,Wijnstraat,Visbrug, Bagijnhof ,Johan de Wittstraat tenslotte via de nieuw aangelegde Stationsweg naar het Station. Deze weg werd dus de nieuwe verbindingsweg van station naar de stad. Links op de foto het Hotel Ponsen.(thans gebouw Ponsensteijn)


paardentram Stationsweg

uitgever
J.v.d.Weg
foto Tollens
1916

De oude stad was omringd door water en een muur. Deze muur werd dus eeuwenlang de uiterste begrenzing. Binnen de stad werd door de groei van de bevolking gewoekerd met de ruimte. Smalle straten en kleine woningen waren het gevolg. Mede door de onhygiënische omgang met de grachtjes in de stad besloten de de meer gefortuneerde mensen een villa "ver" buiten de stad te laten bouwen. Op de voorgrond de Villa Simpang gebouwd in 1903/1904 in de zogenaamde Engelse landschapstijl. Deze villa werd in de oorlogsjaren '40-45 door de duitsers bezet. Aan het eind van de oorlog werd de woning plat gebombardeerd door de geallieerden. Later verrees op deze plaats het Tomadohuis. Op de achtergrond ziet u de villa "Huize St Anna".


Villa Simpang Stationsweg

onbekende uitgever

Dit is een afbeelding van het Tomadohuis dat in1962 is gebouwd naar een ontwerp van architect Maaskant. Hij is vooral bekend geworden door de bouw van de Euromast in Rotterdam. Gezien de architectuur en de bijzondere constructie van het pand is het gebouw als gemeentelijk monument aangewezen. Zo kennen we de omgeving nu nog steeds. Met vaak leegstaande kantoorruimte te huur. Het kunstwerk aan de muur is nu vervangen door een wat meer kleurgevend geheel. Een groter contrast met het gebouw dat hiervoor op deze plaats stond is niet mogelijk. Het geeft in ieder geval een goede indruk hoe er na de oorlog werd gedacht over de nieuwe inrichting van de stad. Niet comfortabel wonen maar het economisch belang staat voortaan voorop.


Het Tomadohuis

uitgever:
Lomado

Zoals al eerder vermeld werd het station in 1872 gebouwd. Door een voortvarende ondernemer werd omstreeks die tijd een fors hotel vlakbij het station neergezet. Aan de hand van deze foto is goed te zien dat het "hotel Ponsen" nog geisoleerd ligt en de stad nog op afstand ligt . Door een brand in 1909 werd het gebouw volledig vernield maar later is het pand herbouwd. Inmiddels is ook dat gebouw in1974 weer afgebroken en staat er nu een pand dat in de volksmond wel "de apenrots" wordt genoemd.(Ponsensteijn) Laten we hopen dat bij de herinrichting van het gebied ook de gevel van dit pand een flinke opknapbeurt krijgt. Door de vele uitlaatgassen van het verkeer in de afgelopen jaren is dit nu wel nodig. Overigens is dit een probleem dat bij de bouw van het pand op deze foto nog lang niet speelde.
catalogus
Zo Was Dordrecht


Hotel Ponsen

uit serie
Zo was Dordrecht
Koos Versteeg

Een tijdlang heeft de weg vanuit de Stationsweg een bocht om de Villa "Maria" gemaakt.(hoek Singel- Johan de Wittstraat). Hierdoor sluit de Johan de Wittstraat niet recht aan op de Stationsweg. Nadat dit gebouw werd gesloopt kon de weg worden verbreed en worden aangesloten op de Stationsweg. Aan dit gebouw danken we dus de huidige brede Johan de Wittstraat met zijn imposante bomenrij in het midden. Het gebouw werd destijds onder andere gebruikt als militair tehuis met de naam "Benvenuta".


Villa Maria (Benvenuta) singel hoek Johan de Wittstraat

uit serie
Zo was Dordrecht
Koos Versteeg
foto Meijers

Reizigers vanuit Breda richting Rotterdam hadden begin 1872 een probleem. De spoorrails stopten bij Station Dordrecht. Dankzij de inspanningen van enkele particuliere ondernemers zoals van Twist, van Ballegooijen & van Beest werd de basis gelegd voor het openbaar vervoer van Dordrecht door het aanhouden van een paardentram tussen Station en Merwekade. Deze was dus vooral van belang voor doorgaande reizigers en niet voor de inwoners van onze stad. Onderweg waren er immers geen haltes. Hier zien we de paardentram aankomen door de Johan de Wittstraat richting station. Het vervoer van goederen gebeurde nog nauwelijks met auto's. Zoals te zien bood de handkar vaak uitkomst.


Johan de Wittstraat

serie v.d.Weg
foto Tollens

Nu maken we even een uitstapje naar het Beverwijksplein. Eind 18e eeuw was het hier nog een weiland.Omdat hier de schutterij oefende werd het gebied ook wel Schutterswei genoemd. Het latere Beverwijksplein was vooral van belang voor het gebouw dat we hier zien. Het Gemeenteziekenhuis stond hier vanaf 1877. Voorheen was het ziekenhuis gevestigd in de stad aan de Visstraat. Dit gebouw werd te klein en de Visstraat moest worden aangepast aan het toegenomen verkeer en dus verrees er een pand "buiten de oude stadsgrenzen" .Als u zich afvraagt wat voor stellage op het pand staat dan kunnen we u informeren dat het hier een mast betreft voor een telefoonaansluiting. Er was slechts 1 telefoon beschikbaar voor de directie van het ziekenhuis. In 1920 werd het ziekenhuis in verband met onvoldoende ruimte verplaatst naar de Bankastraat. Het gebouw heeft nog jaren dienst gedaan als Arbeidsbureau en Bureau voor de Burgerlijke Stand.


Gasthuis of Gemeenteziekenhuis

uitgever:
van Beijnen

Eind 19e eeuw was het verenigingsleven in Dordrecht heel levendig. Zo was er een Vereeniging tot Verfraaiing van Dordrecht. Vanuit deze vereniging ontving de gemeente Dordrecht in 1895 een gietijzeren fontein. Door het wijzigen van het plantsoentje naar een parkeerplaats verhuisde de fontein onder andere naar het Rozenhof maar is nu gelukkig weer verplaatst naar het Beverwijksplein. Ook het plantsoentje is weer in ere hersteld.


Fontein Beverwijksplein

uitgave
Morks en Geuze

Een unieke foto van de Lange Loods. Ooit het langste gebouw van Holland. Het gebouw stond aan de Cornelis de Wittstraat bij het Beverwijksplein. Dit gedeelte van deze straat is later opgegaan in de Spuiboulevard. Op oude kaarten staat het gebouw bekend als Rijksmagazijn. Het pand diende tot kazerne en opslagplaats voor onder andere de pontonniers.Dit waren militairen speciaal opgeleid om snelle verbindingen over water gereed te maken. Rechts op de foto is nog het gymnasium te zien.


Cornelis de Wittstraat

uitgave
Morks en Geuze

We gaan terug naar de Johan de Wittstraat en bereiken de Johan de Wittbrug. Deze brug werd gebouwd in 1874 en dankt zijn bestaan aan de ligging van het Station Dordrecht. Voor een snelle route van Merwekade naar het Station werd de bouw van deze brug noodzakelijk. Aan de linkerkant het Oranjehotel Al eerder zagen we het Hotel Ponsen. Blijkbaar verbleven er genoeg reizigers voor langere tijd in onze stad om zo'n hotel rendabel te houden.


Johan de Wittbrug met Oranjehotel

kaart uit serie
Zo Was Dordrecht
Koos Versteeg

Omdat nog lang niet iedereen over een douche beschikte konden de Dordtenaren in het badhuis tegen betaling terecht voor een verfrissing. Voor een prijs van 12 ct voor volwassenen en 8 ct voor kinderen beneden de 13 jaar werd daar gratis een stukje zeep bijgeleverd. Bij gebruik van langer dan 25 minuten per douchebad was dubbel tarief verschuldigd. Hier een schitterende foto van het badhuis samen met het daar achterliggende flatgebouw dat er nu nog steeds staat. U mag overigens zeggen aan welke bouwstijl u de voorkeur geeft. Het water op de voorgrond is de Spuihaven. Feitelijk is dit de grens tussen het oude stadscentrum en de rest van de stad. Op de plaats van deze foto zijn de resten van de oude stadsmuur nu nog te bezichtigen door een rooster op de grond.


Badhuis
foto
uit onze verzameling

Tot 1833 was Dordrecht nog een ommuurde plaats. Wanneer men begon met bouwen van de muur is nog onzeker. Pas na 1287 komen de in de oude rechtspraak de eerste "veroordelingen tot roeden muurs" voor. Poorters(inwoners van de stad) werden op"muren gezet" Als ze een huis hadden moesten zij als straf hun huis afbreken en de stenen afgeven voor de bouw van de muur. Deze kaart uitgegeven door uitgever J.van de Weg laat een tekening zien van M.Schouman uit 1799.We zien hier dat de muur er in die tijd dus nog heeft gestaan. De tekening is door Schouman gemaakt ongeveer vanaf de plaats waar nu de Johan de Wittbrug ligt. De toren aan de rechterkant moet de Beulstoren zijn (gebouwd rond 1350) Het gebouw is afgebroken na 1800. Daarachter zien we de Spuibrug met Spuipoort.


Spuihaven

ansichtkaart
uitg.v.d.Weg

home

alle trajecten

volgend traject