d ordt~in~beeld

de Geschiedenis van Dordrecht in beeld
Oudste Stad van Holland

Traject 29
Van Julianalaan naar Reeweg Zuid


home

alle trajecten

tijdbalk

Na de St.Elizabethsvloed(1421) was de polder Oud-Dubbeldam de eerste grote polder die in 1603 teruggewonnen werd op het water. Dit gebied werd omringd door de Noordendijk,de Groenendijk,de Krommedijk,de Oudendijk,en de Brouwersdijk. De Oudendijk was dus een onderdeel van die dijk. Hier een mooie afbeelding van een stukje 'Ouden Dijk'. In onze vorige aflevering vermeldden we dat in het centrum van Dubbeldam een oude boerderij stond waar nu een appartementencomplex met een drogisterij is gevestigd. Uit verschillende reacties hebben we nu wel begrepen dat dit helemaal geen boerderij was. Als een gebouw er uit ziet als een boerderij, is het dat nog niet. Het was namelijk de bakkerij van de familie van Strien werd ons verteld. De winkelbedrijfjes waarover werd gesproken, werden gewoon vanuit 'normale' woonhuizen uitgeoefend. We zijn dus voorzichtig maar het gebouw op deze kaart mag volgens ons best toch wel een boerderij genoemd worden. Nu is op deze plek de rotonde Burgemeester Jaslaan en Stevensweg te vinden. De schaapherder Aai in´t Veld oftewel Aai de Rot waarover wij vorige keer ook al schreven, is hier zijn kudde schapen weer aan het uitlaten.



Hier een foto van dezelfde plek wat later in de tijd. Naast de verbouwde boerderij staat de kerk. Dit was eerst het verenigingsgebouw 'Helpt Elkander', dat later werd verbouwd voor de gereformeerde gemeente en nog later werd dit de Rehobothkerk. De koster van de kerk zou in het woongedeelte van de boerderij hebben gewoond. Sinds 1966 biedt het in Emmanuelkerk omgedoopte gebouw onderdak aan Rooms-katholieke Dubbeldammers. Ook hier zien we nog de palen waar elektriciteit- en of telefoondraden in hingen om Dubbeldam mee te nemen in de moderne vaart der volkeren. Dat in die tijd nog gebruik gemaakt kon worden van een slechts viercijferig telefoonnummer zien we in de omschrijving van de volgende ansichtkaart.



In de polder Oud Dubbeldam waren nogal wat mooie buitenplaatsen te vinden. Zoals Dordwijk, Dubbelsteijn maar ook Eyckendonck. Op deze foto zien we de speeltuin met café Eijkendonck waarvan volgens de ansichtkaart H.C. van As de eigenaar was. De tuin werd in die tijd nog steeds volop gebruikt voor ontspanning. Dit was oorspronkelijk het verbouwde huis, dat Pompejus de Roovere in 1684 stichtte als buitenhuis naast de boerderij Oudt Eyck en Donck. Op deze plaats is vanaf 1997 een modern appartementencomplex te vinden. Als we goed kijken zien we uiterst rechts een reclamebord met een aanprijzing voor het drankje Coca -Cola. Omdat dit bedrijf pas in 1930 werd opgericht moet de foto dus in ieder geval van na die datum zijn. Uit het feit dat Dubbeldammers en Oudendijkers in het café heel wat keertjes met elkaar op de vuist gingen maken we op dat er ook wel iets sterkers werd geschonken. Het zou vooral de opkomst van de voetbalsport zijn geweest, die later voor de verbroedering heeft gezorgd.



In 1617 werden de gorzen bezuiden de Oudendijk ingepolderd door het aanleggen van de Zuidendijk en zo ontstond de Zuidpolder.. En hier zien we een foto waarvan vermoedelijk veel Dubbeldammers vinden dat hij er zo nog uit zou moeten zien. Bebouwing van deze polder is nog steeds een beladen onderwerp in de huidige politiek van Dordrecht. Maar zo landelijk als op deze foto rond 1900 is het toch al lang niet meer. We hebben het vermoedelijk aan het wandelingetje van de bekende schaapherder Aai te danken dat we hier nog een mooie foto hebben van die polder zoals hij ooit was. Volgens de ansichtkaart moet dit de Stevensweg zijn.



De 'Stevenswegh' is al heel oud want wij zagen hem al op een kaart van Joh.van Nispen (1759).Waarschijnlijk genoemd naar ene boer Stevens die hier land in eigendom zou hebben. Enkele tientallen jaren later ziet de Stevensweg er heel anders uit. Als verbinding van Oudendijk naar Zuidendijk werd in de polder een betere weg aangelegd met slootjes er naast. De Stevensweg is nu een karakteristieke Dubbeldamse weg waar vooral veel ondernemers zijn gevestigd. Of het zal lukken om de Zuidpolder verder nog onbebouwd te laten zal de tijd ons leren.



In 1617 werden de gorzen ten zuiden van de Oudendijk ingepolderd. Door aanleg van de Zuidendijk ontstond de Zuidpolder. Het moet in die tijd toch een geweldige klus zijn geweest. Destijds hadden ze niet de gereedschappen die ons tegenwoordig ter beschikking staan. Paarden zullen de Dordtenaren vermoedelijk hebben geholpen om grond te verplaatsen. Op deze kaart zien we dat de paardenkracht ook werd aangewend voor verplaatsing van de mens zelf. Zo heeft samenwerking tussen mens en dier ons door de eeuwen heen gebracht tot waar we nu zijn. De Zuidendijk is daarom alleen al een 'monument' waarop we best trots mogen zijn. Het is belangrijk dat dit soort oude dijken goed op hun waarde worden geschat. Ook al hebben ze nu hun oude functie - bescherming tegen het water - deels verloren en dienen ze nu alleen nog maar tot verkeersweg. Onlangs werden we van overheidswege opnieuw op het gevaar gewezen, dat wij op het eiland van Dordrecht lopen vanwege de stijging van het water. De polders kunnen worden gezien als grote kommen die bij een combinatie van langdurige storm en ongunstige omstandigheden vol kunnen lopen. De vraag is dan of deze Zuidendijk in de toekomst ooit nog eens de bescherming moet bieden waar hij door onze voorouders voor is gemaakt.



Als we de Zuidendijk blijven volgen komen wij in de wijk Crabbehof. Deze wijk dankt zijn naam aan het buiten dat we hier op deze ansichtkaart zien. Vermoedelijk werd in 1628 op de fundering van het vergane klooster Heysterbach, een hofstede gebouwd. Later werd dit Crabbehoff genoemd. Op 12 april 1808 brandde het gebouw helaas tot aan de grond af. Het verhaal gaat dat het stedelijk garnizoen zou helpen blussen maar uit de zakjes zout die ze meebrachten, zou blijken dat zij zich vooral tegoed wilden doen aan het gebraden vlees van de runderen. De ansichtkaart is uit 1909 en het gebouw moet er in die tijd dus uitgezien hebben zoals op deze foto. Het torentje moeten we maar zien als bevestiging dat deze buitens vooral ook een functie als statussymbool hadden. Oorspronkelijk had het vooral een agrarische bestemming.



Nu precies een eeuw geleden- in 1914- werd het gebouw zeer grondig verbouwd. Het resultaat zien we hier. Het torentje staat er nog maar werd samengevoegd bij het gebouw. In 1959 kwam het gebouw in handen van de gemeente Dordrecht. De grond werd aangekocht omdat de gemeente na Wielwijk, de nieuwe woonwijk Crabbehof uit de grond wilde stampen. Er gingen zelfs stemmen op om ook het hele gebouw met bijgebouwen te slopen, maar dat plan ging uiteindelijk gelukkig niet door. De gemeente verhuurde het gebouw aan St.Katholiek Vormingscentrum Crabbehoff. Het recht van koop werd hen gegund tijdens de eerste 2 huurjaren. Zo kwam het pand in eigendom van de Stichting voor een bedrag van 225.000 gulden. In 1989 werd het kasteel aangekocht door een particulier die het achterstallig onderhoud aanpakte. Tegenwoordig is in het voormalige koetshuis een restaurant gevestigd.



We kwamen in onze ansichtkaartenverzameling in omgeving Wielwijk nog een buitenhuis tegen. Gelukkig stond de naam aan de achterzijde:´Huize Gravensteijn`. Vanwege de ingesloten ligging - nabij industriegebied - zullen vele lezers het gebouw niet herkennen. Dit gebouw ligt aan de Amstelwijckweg vlakbij de Rijksstraatweg. Op 17e en 18e eeuwse kaarten stond dit gebouw al ingetekend. Het huis werd in 1872 voor S.M. Hugo van Gijn gebouwd naar een ontwerp van H.W.Veth. De lommerrijke omgeving zoals op deze ansichtkaart zien we als we er nu een poging doen om daar te wandelen niet meer. Met een industriegebied in de directe nabijheid,en omsloten door Rijksstraatweg en de A16 is het voormalige landgoed nu weliswaar een oase van rust maar zeker niet echt uitnodigend te noemen. Dit fraaie huis wordt nu bijna volledig aan het oog onttrokken. Nergens anders op ons eiland wordt zo duidelijk wat de invloed is geweest van de economische ontwikkeling op de omgeving. Terwijl je op het industriegebied loopt hoor je nauwelijks de vogels fluiten. Hoe dichter je probeert het buitenhuis te bereiken hoe mooier en talrijker de vogelgeluiden tot je komen.



In het verlengde van de Amstelwijckweg zien we hier een kaarsrechte weg, die Reeweg Zuid genoemd wordt. De twee onder en kap woningen staan keurig in het gelid langs deze straat. Omdat Reeweg letterlijk grensweg betekent zal dit de grens moeten zijn geweest van een gebied. Op de huidige landkaart kunnen we dit niet meer herleiden. Nieuwbouwwoningen zijn nu in de directe omgeving gebouwd. Ook het Albert Schweitzerziekenhuis locatie Amstelwijck ligt al ten zuiden van deze 'grensweg'.We gaan er dus maar van uit dat de geschiedenis de oorspronkelijke plannenmakers heeft ingehaald. Laten we ons er maar van bewust zijn, dat dit in de toekomst wel vaker voor zal komen.



home

alle trajecten

volgend traject