d ordt~in~beeld

de Geschiedenis van Dordrecht in beeld
Oudste Stad van Holland

Traject 4
Van Visbrug naar Leuvebrug


home

alle trajecten

tijdbalk

We mogen De Visstraat niet verlaten zonder vermelding van het Gasthuis. Het gebouw dateert van 1250 en werd in 1877 afgebroken. Het betreft hier de voorloper van het huidige ziekenhuis. Hier zien we de voorgevel van het gebouw dat zich bevond aan de Visstraat hoek Breestraat. Als je de poort doorging kwam je op een grote binnenplaats dat toegang gaf tot verschillende gebouwen bestemd voor de verzorging van zieken. Op de voorgevel een gevelsteen uit 1616 met afbeelding van zieke en kreupele mensen. Deze fraaie gevelsteen is nu nog te bewonderen in het ziekenhuis locatie Dordtwijk. Laten we hopen dat deze bij de huidige verbouwing van het ziekenhuis weer een mooi plaatsje boven de ingang krijgt toebedeeld.


Voorgevel van het Gasthuis

Ansichtkaart:
uitgever A.G.V.D.

Dat de Visbrug rond 1900 nog zeer smal was toont deze kaart. Op de achtergrond de eerder genoemde Franse of Waalse Kerk. Het torentje dat je hier ziet stond voorheen op de Wijnkoperskapel in de Wijnstraat. Dit was aanvankelijk de plaats waar franstalige protestante lieden uit Wallonie door vervolgingen in eigen land gedwongen rond 1580 diensten hielden. Bij de verhuizing naar de kerk aan de Visbrug namen zij hun torentje mee.


de smalle Vischbrug

Ansichtkaart:
uitgever A.G.V.D.

Hier een kaart van de inmiddels brede Visbrug. Aan de rechterzijde staat het standbeeld van Johan en Cornelis de Witt. Even terug in de tijd: In Holland brak in 1672 ( bekend als rampjaar) een oorlog uit tegen onder andere Frankrijk, Engeland en deel van Duitsland. Daaruit volgde een volksopstand. De Oranjepartij gebruikte de situatie om een staatsgreep te plegen. In veel plaatsen werden de regenten er vals van beschuldigd zich tegen betaling over te willen geven aan de Fransen. In Den Haag werd de raadspensionaris Johan de Witt samen met zijn broer Cornelis vermoord: een volksmenigte werd opgehitst door orangisten en drong de gevangenis binnen waar Cornelis ten onrechte werd vastgehouden. Door het volk werden Johan en Cornelis in 1672 vermoord.


de brede Visbrug met Johan en Cornelis de Witt

ansichtkaart uit 1965:
Uitgave:V&D

We gaan nu naar de Groenmarkt. Deze naam maakt duidelijk dat hier de wekelijkse groentemarkt werd gehouden. Het gebouw op de achtergrond met het trapgeveltje is het pand "de Gulden Os". Het huis was in 1932 blijkbaar nog niet verfraaid met het beeld van de "gouden" os die nu bovenop het trapgeveltje ligt te rusten. We zijn dan ook uitgekomen vlakbij de Vleeshouwersstraat Veel slagers hadden hier hun domicile.

catalogus
Zo Was Dordrecht


gebouw de "Gulden" Os

Koos Versteeg
Zo Was Dordrecht
cat.nr 642

Zoek de verschillen: Hier zien we goed de reden van de verbreding van de brug: het autoverkeer nam "zienderogen" toe. Zelfs de politie was genoodzaakt het verkeer te regelen. Gelukkig gaat het er nu een stuk rustiger aan toe sinds het autoverkeer met verfoeide paaltjes uit binnenstad wordt geweerd.


drukte op de Visbrug

ansichtkaart
v.d.Weg uit 1932

We vervolgen onze weg via de Groenmarkt. Ook wel eens afgevraagd waar deze naam van is afgeleid? Als we naar de ansichtkaart kijken zien we het meteen. Zo rond 1900 werd hier de groentemarkt gehouden. Overigens werd hier al vanaf 1457 wekelijks een markt gehouden. De oorspronkelijke naam van de Groenmarkt was "Vogelmerct". Hieruit kan worden opgemaakt dat er eerder een vogelmarkt was. Wat verder opvalt is dat verkoop van groente vooral een taak van de dames was. De mannen hielden zich blijkbaar met de zware arbeid op het land bezig. Mevrouw op de voorgrond heeft zelfs nog tijd gevonden om een breiwerkje op te zetten.


Groenmarkt

ansichtkaart:
Uitgave A.G.V.D.

Inmiddels zijn we aangekomen bij het Stadhuis aan de Groenmarkt. Dit gebouw werd in 1383 gebouwd als hal voor de Vlaamsche kooplieden. De oorspronkelijke ingang lag aan de Groenmarkt. In 1680 werd de ingang verplaatst naar het Stadhuisplein. Door de stadsarchitect G.N.Itz werd het gebouw in de 19e eeuw gerenoveerd en voorzien van neo-gotische elementen. Bijzonder is dat het gebouw over de Voorstraatshaven is gebouwd en het plein feitelijk een brug is. De naam van deze stadsbouwmeester zullen we nog vaker tegenkomen. Nog steeds vinden de raadsvergaderingen van onze gemeente plaats in dit gebouw. Ook hebben hier heel veel Dordtenaren elkaar het ja-woord gegeven.


het Stadhuis

ansichtkaart:
Uitgave A.G.V.D.

in de verte doemt de Grote Kerk al op. Hier heet het dan ook niet voor niets de Grote Kerksbuurt. Dat in de jaren '30 de handkar nog niet gemist kon worden maakt deze foto van Tollens wel duidelijk


Grote Kerksbuurt

ansichtkaart
uitg.van de Weg omstr.1922

Even verderop het Grote Kerksplein. Ook hier staan zeer oude panden. Hier zien we een pand uit 1676 waarvan de voorgevel is verfraaid in barok stijl. Vele jaren heeft de Dordrechtsche Courant zijn kantoor hier gevestigd.Veel nieuwsgierige Dordtenaren hebben hier vroeger hun hart opgehaald.Het plein was groot genoeg.


Grote Kerksplein

ansichtkaart:
Gluckstadt

Nu zijn we bij het meest markante en karakteristieke gebouw van Dordrecht.Ook het meest gefotografeerd en geschilderd: De Onze Lieve Vrouwe Kerk oftewel de Grote Kerk van Dordrecht.
Het kerkgebouw zou rond 1080 gesticht zijn en de toren in 1168. Omdat onze stad toen nog maar een gehucht zou zijn wordt hieraan nog sterk getwijfeld. Zeker is dat in 1457 het gebouw door een brand gedeeltelijk in de as werd gelegd en in dat jaar direct begonnen werd met de herbouw. Na 45 jaar was de kerk en toren weer op orde. De toren wilde men hoger bouwen en met spits maar omdat het pand begon te hellen is hier maar van afgezien. De Voorstraatshaven (voorheen Oude Haven) wordt overbrugd met een brug die Leuvebrug (voorheen Melcbrigge)heet. Dit laatste wijst op de aanvoer van melk die hier aangevoerd werd.


De Grote kerk van Dordrecht met Leuvebrug

ansichtkaart:
uitg.Morks en Geuze

Zo zou de toren eruit zien als de oorspronkelijke plannen zouden zijn uitgevoerd. Over smaken valt niet te twisten.


Het oorspronkelijke plan van de toren van de Grote Kerk

tekening

home

alle trajecten

volgend traject