de Geschiedenis van Dordrecht in beeld
Oudste Stad van Holland
Traject 5
Van Leuvebrug naar Boombrug
| d | ordt~in~beeld | de Geschiedenis van Dordrecht in beeld |
Traject 5 |
|
|
|
| home |
alle trajecten |
tijdbalk |
| Vroeger werden goederen vooral over water vervoerd. Wegen waren immers niet verhard en door de regenval veranderden deze nogal eens in modderpoelen. De Voorstraatshaven is dan ook van het grootste belang geweest voor het ontstaan van onze stad. Het riviertje de Thure stroomde vanaf het zuiden naar de Merwede. Aan dit riviertje -een afsplitsing van het riviertje de Dubbel- ontstond de nederzetting "Thure-driht" later dus verbasterd tot Dordrecht. Een driht was een doorwaadbare plaats. Het gedeelte van de Voorstraatshaven op deze kaart is overigens in 1284 gegraven als verlengde van de Thure naar de Oude Maas. Op zich al bijzonder als je bedenkt dat het graven toch met de hand moest worden gedaan. |
 |
ansichtkaart |
| Varend door de Voorstraatshaven vanaf de Leuvebrug passeren we allereerst de Pottenkade. Hier stonden vroeger de pottenbakkers hun waren te verkopen.. Dan komen we al snel bij de Pelserbrug.Dit is te beschouwen als de oudste brug van Dordrecht (1285) In deze omgeving woonden vooral de handwerklieden als bontbewerkers oftewel pelsers.Dit in tegenstelling tot het oostelijk deel van de stad waar vooral de elite van de stad woonde. |
 |
ansichtkaart |
| Sinds het afsluiten van de Oosterschelde en de aanleg van de Deltawerken is er nauwelijks verschil tussen eb en vloed. Dat was voorheen wel anders. Het is dan ook goed om te weten dat de huizen aan de Voorstraatshaven feitelijk dijkhuizen zijn. De panden aan de Wijnstraat stonden dus "buitendijks". Door de bouw van stenen woningen werd het ondoenlijk geacht de Voorstraat op te hogen zodat feitelijk de Voorstraat niet op Deltahoogte is gebracht en de woningen bij hoogwater beschermd moeten worden met schotten tegen het hoge water. |
 |
ansichtkaart |
| Hier naderen we het stadhuis. Hier is goed te zien dat het stadhuis gebouwd is over de Voorstraatshaven. De brug heet daar Lombardbrug .Vermoedelijk genoemd naar de aansluitende Lombardstraat. De lombarden waren de geldschieters van de stadsbewoners. |
 |
ansichtkaart |
| Nu vanuit de Voorstraatshaven nog een gezicht op de eerder besproken Visbrug. De afbeelding is uit het jaar 1831 naar een tekening van J.van Lexmond. Vanaf hier ongeveer is het een natuurlijke loop van de eerder besproken rivier de Thure.(de Voorstraatshaven). |
 |
ansichtkaart |
| We vervolgen ons vaartochtje door de Voorstraatshaven en zien in de verte de volgende overspannning "de Tolbrug" oftewel het huidige Scheffersplein. De afbeelding geeft ons het uitzicht rond 1900 vanaf de Visbrug. Met stuurmanskunst moest men door dit smalle deel van de Voorstraatshaven varen. Hier naderen we dus het oudste gedeelte van Dordrecht. Bij de Tolbrug stond tot 1544 de Toltoren en moesten de schippers even afrekenen. Leuker konden de regenten het destijds niet maken. Waarschijnlijk is toen het gezegde ontstaan:" hoe dichter bij Dordt hoe rotter het wordt". |
 |
ansichtkaart |
| Dit is de andere zijde van de Tolbrug tegenwoordig Scheffersplein genoemd. In de verte zien we het gebouw van V&D met de vlag in top. Dit deel van de haven wordt algemeen beschouwd als het vroegere riviertje de Thure. |
 |
ansichtkaart |
| Dit deel van de Voorstraatshaven is naast Oude Haven ook een tijd Wijnhaven genoemd. Vandaar wellicht de benaming van de volgende brug: de Wijnbrug. Deze loopt van de Voorstraat naar de Wijnstraat. Wijn was een zeer belangrijk handelsprodukt in Dordrecht. Dit valt nu nog te zien aan de grote pakhuizen aan de havens in onze stad en de grote woningen aan de Wijnstraat. De dordtse "poorters" (bewoners) werden bevoordeeld door de graaf Jan I in 1299 en de stad kreeg het alleenrecht om goederen zoals bijvoorbeeld wijn, hout op te slaan en op de markt te brengen. (zgn stapelrecht). Dat dit voor veel rijkdom heeft gezorgd mag duidelijk zijn. Ook heeft het voor veel afgunst van andere steden gezorgd. De Franse bezetters hebben onder het motto "vrijheid, gelijkheid en broederschap" alle voordelen van Dordt in 1795 voorgoed afgenomen. |
 |
ansichtkaart |
| We varen verder en zien in de verte de Nieuwbrug. Hier wordt de natuurlijke haven breder en deze ruimte werd benut om een ander zeer belangrijk handelsprodukt (hout) tijdelijk op te slaan. Heel vroeger werd het hout uit de directe omgeving gekapt. De naam "Holland" betekent niet voor niets "Houtland". Later werden de stammen van steeds verder in grote vlotten vanuit Duitsland aangevoerd en op verschillende plaatsen (zogenaamde balkengaten)in Dordt tijdelijk in het water opgeslagen. |
 |
ansichtkaart |
| De Nieuwbrug is een van de mooiste bruggen van Dordrecht. Gebouwd naar het ontwerp van eerder genoemde stadsarchitect Itz in 1849 Op deze kaart zien we dat de haven ook toen al diende tot recreatie. Dordrecht heeft overig een van de oudste Roei-en Zeilverenigingen van het land. Deze werd in 1851 opgericht om "jongelieden uit de beschaafde stand de gelegenheid te geven om zich te bekwamen in het roeien en zeilen". |
 |
ansichtkaart |
| De Nieuwbrug van de andere kant gezien. De brug op deze tekening is afgebroken in 1849 .Dit verklaart tevens de naam van de huidige brug. Hier is goed te zien dat met woonruimte werd gewoekerd in 19e eeuw. Dat dit voor een schilderachtig tafereel heeft gezorgd is een onverwacht voordeel gebleken. |
 |
ansichtkaart |
| We zijn nu aan het eind van de Voorstraatshaven. Onze conclusie: Gelukkig is er niet al teveel vernieuwd in de laatste 100 jaar en kunnen we daardoor nog steeds genieten van het mooie uitzicht. Het gebouw dat we hier zien is de trots van onze stad "De Groothoofdspoort". Hierover volgt later meer. De brug uiterst rechts op deze kaart is de Boombrug. Ooit zo genoemd naar de draaiboom die hier de haven afsloot. |
 |
ansichtkaart |
| home |
alle trajecten |
volgend traject |