d ordt~in~beeld

de Geschiedenis van Dordrecht in beeld
Oudste Stad van Holland

Traject 9
Van Damiatebrug naar Engelenburgerbrug


home

alle trajecten

tijdbalk

Via de Damiatebrug lopen we over de Wolwevershaven. De tenaamstelling van deze kade is direct afgeleid van de naastgelegen haven met dezelfde naam. Niet zo gek als je bedenkt dat de grond waarover we lopen afkomstig is uit deze haven. De haven is gegraven in 1609 om de Nieuwe Haven te verbinden met de rivier om de doorstroming te verbeteren en daarmee verzanding tegen te gaan. De haven en kade kwamen zodoende wel buiten de veilige ommuurde stad te liggen. Bescherming werd gevonden door het Damiatebolwerk als verdedigingswerk op de punt van de nieuwe grond aan te leggen. Verder werd het gebied beschermd door een aarden wal met een rij houten palen -zogenaamde palissade- en wat losstaande torens. Later kwam het nieuw gewonnen gebied vooral in gebruik voor de handel. Grote pakhuizen kwamen hier te staan. Een goed voorbeeld zien we hier. Een van de mooiste is wel het pakhuis Stokholm. Dit pand werd in 1730 door de zweed Johan Anthony Bruin oorspronkelijk gebouwd als suikerraffinaderij. Vandaar vermoedelijk de naam "Stokholm". Veel later is het pand in gebruik genomen voor opslag van granen en zaden.


uitgever:
A.G.Versteeg

Aan het eind van de Wolwevershaven vinden we het Vlak.Met deze tenaamstelling wordt aangegeven dat deze ruimte kennelijk als plein moest worden gezien. Gelet op de nauwe straten van destijds werd de hier beschikbare ruimte beschouwd als ruim genoeg om als plein te betitelen. We laten het op deze ansichtkaart nog maar eens zien: Dordrecht was rond 1905 voorzien van heel veel groen.


uitgever:
A.G.V.- D.

We gaan de hoek om en komen op de Nieuwe Haven. Hier staan schitterende panden waarbij zichtbaar is dat wonen en werken heel goed kunnen samengaan. Pakhuizen worden afgewisseld met prachtige patriciërshuizen. Hier zien we het gebouw dat nu dienst doet als museum. Dankzij de bewoner van dit pand en naamgever van het museum - de bankier en verzamelaar Mr. Simon van Gijn- beschikt erfgoedcentrum DiEP- het archief van Dordrecht- over een zeer rijke documentatiebron van onschatbare waarde met afbeeldingen van het oude Dordrecht uit een tijd waarin de fotografie nog niet bestond. Hij woonde hier van 1864 tot aan zijn dood in 1922. Na zijn overlijden stelde hij bij testament dat het interieur van het gebouw zoveel mogelijk intact moest blijven en dat het gebouw als museum zou worden ingericht.


uitgever:
onbekend

Even verder lopend komen we bij de Blauwpoort. Het kolossale en degelijke gebouw werd in 1672 gebouwd. De poort gaf doorgang aan het verkeer naar Zwijndrecht en vice versa. Vermoedelijk had het er nog gestaan als het verkeer niet rond 1900 flink was toegenomen. De weg van Parijs naar Rotterdam -zeg maar de vroegere A16- liep toen nog via deze route. In 1910 werd het gebouw ter verbetering van de toegang naar het Zwijndrechts Veer gesloopt. Blijkbaar had men niet in de gaten dat dit maar een zeer tijdelijke oplossing voor de verkeersdrukte zou zijn.


uitgever:
J.van de Weg

We lopen door naar de Buiten Walevest. Hier bevond zich vanaf 1883 de Benthienkazerne waar het Korps Pontonniers was gevestigd. Deze militairen waren gespecialiseerd in het bouwen van pontonbruggen waardoor het militair verkeer zich snel kon verplaatsen. Denk daarbij dan aan de snelheid van een paard of fiets. De keus om Dordrecht als garnizoensplaats aan te wijzen werd in 1590 al door prins Maurits genomen. Allereerst omdat Dordrecht over veel water beschikte om te oefenen maar ook omdat het destijds één van de belangrijkste steden was van Holland. Blijkbaar was de ervaring uit de tweede wereldoorlog nog geen aanleiding om met deze activiteit te stoppen want in 1952 verhuisden de pontonniers naar Keizersveer om de drukte bij het oefenen te ontlopen.


uitgever:
J.van de Weg

Op deze afbeelding zie je waar de Pontonniers zich mee bezig hielden. Een knap staaltje werk waarvan men zich achteraf kan afvragen of het allemaal wel zin heeft gehad. Oorlogsvoering is toch vooral een kwestie van meegaan met de nieuwste technische ontwikkelingen en niet blijven hangen in het verleden.


uitgever:
V.D.W. Dordt

Ook de natuur zorgde in het verleden wel eens voor spectaculaire mogelijkheden voor een overtocht over de rivier. We vinden de huidige winters soms behoorlijk koud. Maar dat is nog niets vergeleken met de winter van 1929. Toen vroor de rivier helemaal dicht en kon zelfs het autoverkeer zich een weg over het ijs banen. Het bewijs hiervan zien we op deze kaart.


uitgever:
J.C.V.D.

In 1938 deed de pont naar Zwijndrecht alle moeite om een weg door het ijs te vinden. Met rijmpjes als "10 graden vorst, een dikke korst. Maar nooit te bont voor onze pont" hield men de moed erin.


uitgever:
J.van de Weg

Met de pont meegevaren zijn we in Zwijndrecht aangekomen. We genieten van het fraaie uitzicht op onze stad. We zien iemand met een handkar die vermoedelijk zijn handelswaar in Dordrecht gaat verkopen. Zwijndrecht was vroeger vooral een tuindersdorp. Veelal werden de goederen met handkar naar Dordt gebracht en op de Groenmarkt te koop aangeboden. Door een reactie van een lezer is ons later duidelijk geworden dat deze veronderstelling niet juist was. De man op de foto is Johannes Plaisier In Zwijndrecht en omgeving bekend als "Hannes de Thor".Hij was walkapitein bij "de Thor" een beurtdienst tussen Oud Beijerland en Dordrecht. Bij het bestelkantoor werden goederen voor Zwijndrecht bestemd afgeleverd. Hannes moest de spullen dan weer bij de geadresseerden afleveren. Ook moest hij ervoor zorgen dat de te verzenden colli weer bij de aanlegsteiger aan boord werden gebracht. Naast zijn functie als walkapitein was hij ook dorpsomroeper.


uitgever:
V.D.W. Dordt

Terug op ons eiland vervolgen we onze weg over de Engelenburgerbrug. Deze foto dateert uit 1937 en zo te zien was de drukte zo toegenomen dat zelfs een politieman het verkeer moest regelen. Hier zien we de in 1910 gebouwde basculebrug .Hoogst modern met zijn elektrische bediening. De naam van de brug is afgeleid van de ronde toren Engelenburg waarvan nog een deel zichtbaar is aan het begin van de kade.


uitgever :
van de Weg

Dat de pontonniers zich niet alleen bezig hielden met bouwen van bruggen of schietoefeningen toont deze ansicht. Hier zien we de mannen marcherend over de brug voorafgegaan door een muziekkorps.Luid toeterend werd blijkbaar het nuttige met het aangename verenigd. Uiteraard was het ook een methode om netjes in de pas te blijven lopen op de maat van de muziek.


uitgever :
V.D.W.D.

Hier tenslotte nog een kaart van de oude ophaalbrug met daarbij ook nog even de oude Blauwpoort in beeld. Toch veel mooier dan die moderne nieuwe basculebrug. Zo is er rond 1910 met dank aan de oprukkende auto nogal wat gesloopt dat achteraf beslist de moeite waard was geweest om te bewaren en te onderhouden. Hoeveel meerwaarde zou onze stad gehad hebben als dergelijke monumenten nog intact zouden zijn geweest. Het kijken naar de geschiedenis van onze stad houdt ons een spiegel voor waaruit we nog steeds onze lessen voor de toekomst kunnen leren.


uitgever :
P.W.van de Weg

home

alle trajecten

volgend traject